DUR PLAMISTY

Dur plamisty (typhus exanthematicus) jest ostrą chorobą zakaźną wywołaną przez zarazek Rickettsia Prowazeki, który powoduje zmiany w układzie naczyniowym w obrębie centralnego układu nerwowego, nadnerczy i skóry wskutek tego najistotniejszymi objawami w durzę plamistym są zaburzenia nerwowe i psychiczne, zaburzenia ze strony układu sercowo-naczyniowego, któremu towarzyszy .spadek ciśnienia krwi, oraz zmiany na skórze pod postacią wysypki. Dur plamisty znany był już w starożytności. Choroba ta przez długi czas nie była wyodrębniona jako jednostka kliniczna spośród innych chorób zakaźnych. Dopiero w XVI wieku lekarz włoski Fracastor dał dokładny opis epidemii duru plamistego, a jego spostrzeżenia znalazły potwierdzenie w pracach późniejszych autorów w połowie XIX wieku (Muichison, Griesinger). Badania nad etiologią prowadzili uczeni rosyjscy Mnich, Moczutkowski i Tikitin w końcu ubiegłego stulecia i udowodnili obecność zarazka we krwi chorego. W roku 1911 Nicolle, Conseli i Conor ustalili fakt przenoszenia zarazków duru plamistego przez wszy, a wkrótce potem wielu badaczy, wśród nich przede wszystkim Ricketts i Prowazek, wykryło właściwy zarazek. W roku 1915 został wykryty odczyn Weila-Felixa, który ma duże znaczenie diagnostyczne. W ostatnich latach dzięki pracom Weigla została wprowadzona szczepionka, przygotowana z jelit wszy zakażonych rilcetsjami, które zostały zabite

-0, 5% rozczynem fenolu. Obecnie hoduje się zarazki na zarodku kurzym.

Riketsje

Riketsje są drobnymi tworami, nieprzesączalnymi, o wyglądzie pałeczek lub diplokoków. Są to pasożyty wewnątrzkomórkowe, zdolne do istnienia tylko w ustroju jednego z naturalnych jego gospodarzy, tj. człowieka albo wszy. Oprócz duru plamistego istnieje szereg schorzeń

-0 obrazie klinicznym przypominającym dur plamisty, które są wywołane przez inne rodzaje riketsji. Z grup tych tzw. riketsjoz znane są następujące schorzenia: gorączka plamista Gór Skalistych, japońska choroba rzeczna (tsutsugamuszi), gorączka plamista śródziemnomorska, szczurzy dur plamisty i kleszczowy dur plamisty.