Warto zaznaczyć, że bezsprzecznie najwyższym etapem ewolucyjnego rozwoju seksualności człowieka jest nabycie zdolności do przeżywania miłości erotycznej. Zdolność ta jest bez wątpienia uwarunkowana przede wszystkim biologicznie, mimo że wpływy psychospołeczne mogą zasadniczo zmieniać formy jej przejawiania się. Jest ona uzależniona między innymi od siły potrzeby seksualnej oraz wykształca się w różnym stjp- niu u poszczególnych ludzi pod wpływem czynników, które nie zostały jeszcze dostatecznie poznane. Miłość erotyczna jest typowo ludzkim procesem uczuciowym związanym integralnie z całokształtem rozwoju człowieka. Warto także dodać, że w ontogenetycznej ewolucji seksualności człowieka, mimo osiągnięcia najwyższych etapów rozwojowych, jakich wyrazem jest nabycie zdolności do miłości erotycznej, u wielu ludzi, w różnym stopniu i w różnych sytuacjach pojawiają się elementy atawistyczne, które mogą stanowić dodatkowe źródło stymulujące czynności i zachowania seksualne lub hamujące je. Widać to między innymi z zachowań wielu ludzi obserwujących na przykład walkę z bykiem, którzy wpadają w ekstazę przv wbiciu lancy przez matadora. Te atawi-
Hyc. 1. Zarówno ictaici- tcoici cielesne, jak i cechy psychiczne oraz zachowanie człowieka mogą pobudzać lub hamować reakcje seksualne. Dla wielu ludzi istnieje jednak jeszcze jedno, podświadome źródło stymulacji seksualnej: podniecające zawody sportowe fnp. boks) lub widowiska (np, walka z bykami), które rozbudzają namiętności atawistyczne (według Fro- mme’a, 19G6) styczne elementy „wzmagają namiętność, gdy płynie krew” (Fromnw, 1966). W grę wchodzą tu dawne skojarzenia rozkoszy z walką i dominacją, obserwowane także w świecie zwierzęcym, a także spotykane u ludzi skłonności sadomasochistyczne.
Nowe Komentarze