Kontakty społeczne poza rodziną

Kontakty społeczne poza rodziną są uzależnione od liczby rówieśników i ich cech, obyczajowości podgrupy społecznej (Mądrzycki, 1970), a także od różnego rodzaju stymulatorów rozwoju społecznego, jakimi są telewizja, kino, prasa i literatura (Hurlock, 1965). Poprzez codzienną obserwację rówieśników i osób dorosłych dziecko uczy się zasad postępowania społecznego, korzysta z wzorów, które ma w najbliższym otoczeniu. W uczeniu się funkcjonowania społecznego wyraźnie występują dwa elementy: nabywanie wiedzy o zasadach postępowania oraz ćwiczenie umiejętności nawiązywania, podtrzymywania i rozwijania kontaktów z drugim człowiekiem. Wiedza o funkcjonowaniu społecznym przekazywana jest zarówno w formie zwerbalizowanej (pod postacią rozmaitych pouczeń, nakazów i zakazów), jak i w formach niewerbalnych, poprzez obserwację zachowań innych osób, Inaczej mówiąc, w toku oddziaływań wychowawczych matka może instruować córkę, jak należy postępować z mężczyznami, co wolno, a czego „nie wypada” robić, ale prócz tego córka ma także okazję obserwować, w jaki sposób matka nawiązuje kontakty społeczne z ojcem i innymi mężczyznami. O zasadach postępowania z chłopcami będzie także dyskutowała ze swoimi koleżankami, a równocześnie każdy dzień będzie jej przynosił wiele nowych informacji o typach kontaktów międzyludzkich.